1963’te iki genç, mümkün olduğunca uzun süre uyanık kalacakları bir bilim projesi hayata geçirmeye karar verdiler ve sonunda Guinness Rekorlar Kitabı’na girdiler.
Randy Gardner ve Bruce McAllister, uyku yoksunluğunun “paranormal beceri” üstündeki etkilerini araştırmak için başladıkları deneyin sonunda uyku yoksunluğunun bilişsel ve fizyolojik performans üstündeki etkilerini keşfettiler. Tarihte malum herhangi bir insanoğlunun daha ilkin asla yaşamadığı bir uykusuzluk durumuna kimin katlanacağını görmek için yazı tura attılar. Sonuçta uykusuz duracak olan kişinin Randy olacağı belirlendi. Deneyin günümüzde biliniyor olmasının sebebi, bir mahalli gazete tarafınca haberleştirilmesi ve Stanford’dan uyku araştırmacısı Dr. William C. Dement‘in ilgisini çekmiş olması.
Dement, BBC’ye “O zamanlar gezegende hakikaten uyku araştırması yapmış olan tek şahıs muhtemelen bendim” dedi ve ekledi: “Randy’nin anne babaları uykusuzluğun ona zarar vereceğinden korkuyordu, zira o dönemde uzun süre uykusuz kalan birinin ölme ihtimali olduğu düşünülüyordu.“
Görünüşe gore ölüm tamamen söz mevzusu değildi. İnsanlar üstünde meydana getirilen önceki deneyler, uyku yoksunluğunun gönüllülerde paranoya, kuşku ve öteki sorunlara yol açtığını göstermişti. Sadece daha sonraki bir deneyde evcil kedilerin 15 gün süresince uyanık kaldıktan sonrasında yaşamını kaybetmiş olduğu ortaya çıktı. Ebeveynlerinden gelen talep üstüne Randy üstündeki gözlem Dement’in yanı sıra San Diego’daki ABD Deniz Kuvvetleri Tıbbi Nöropsikiyatrik Araştırma Birimi’nden Albay John J.Ross tarafınca da denetlendi.
Ekip, Randy’yi uyanık tutmak için ona langırt ve basketbol oynattı, yatmasını engelledi ve wcye her gittiğinde uyuyakalmaması için wc kapısından onunla konuştu. Deneyin ilk aşamaları, emek verme esnasında bir tek 16 yaşlarında olan Randy’de büyük bir sorun görülmedi. İkinci günün sonunda nesneleri dokunarak ayırt edemediği ortaya çıktı. Üçüncü gün sinirli hale geldi ve tekerlemeleri söyleyememeye başladı. Dördüncü gün hafıza kaybı ve halüsinasyonlar başladı. Beşinci günün sonunda artık inişli çıkışlı bir ruh hali göstermeye başlamıştı. Takip eden günlerde konuşurken teklemeye başladı ve belleği iyice kötüye gitti. Bir cümleye başlıyor, sadece sonunu getiremeden başını unutuyordu.
Deneyinin 11. ve son gününde, Randy ifadesizdi ve herhangi bir soruya cevap verebilmek için devamlı bir izleyeceği yolu göstermeye gerekseme duyuyordu, bunu da tekdüze bir halde yapıyordu. Zihinsel kabiliyetleriyle ilgili testler, devamlı ne yaptığını unutmuş olduğu için oldukça acele sonlanmış oluyordu.
Deneyin sonunda rekoru kırdıktan sonrasında günlerce uyudu. Bu sırada uyku durumunu gözleyen bilim adamları uykusunun adım adım normale döndüğünü gördüler. Gözlem, uyku yoksunluğu esnasında beyninin belli bölgelerinin devamlı olarak “çaktırmadan dinlendirilmiş olduğu” sonucuna varıldı. Aynı tesir ondan sonra, uykudan yoksun bırakılan fareler işlerine devam ederken korteks nöronlarının alt gruplarının kapanmış olduğu fare deneylerinde de görüldü.
Guinness Rekorlar Kitabı, katılımcılara zarar verebilecek bir faaliyeti teşvik etmemek için herhangi bir girişimi yayınlamayı durdurmasına karşın, Gardner’ın uyanık geçirdiği süreyi geçmek ve yeni rekorlar kırmak isteyen insanoğlu oldu ve bunu da başardılar.
