Bastırılmış kuşaklararası travma, bir nesildeki belli bir üyenin yaşamış olduğu ve kendine saklamış olduğu acı verici deneyimleri ifade eder. Bu travmanın ne yazık ki bilinçsiz bir halde nesilden nesile geçtiğine dair kanıtlar bulunmaktadır.
Bastırılmış travmanın kuşaklararası aktarımı terimi, kısa sürede ehemmiyet kazanmaya başladı. Nörobilim, ruh çözümü benzer biçimde akımların daha ilkin farkına varmış oldukları bir şey olan, aile tarihinde bastırılmanın rolünü gün ışığına çıkardı.
İnsanlar, her insanoğlunun öncesinden belirlenmiş bir kaderi olduğu ve bunu değiştirebilmek için yapabilecekleri bir şey olmadığı benzer biçimde genetik bilginin de değişmez olduğuna inanırlardı. Bugün, genlerin deneyimlere, stres yada kirliliğe maruz kalma benzer biçimde durumlara bağlı olarak aktive edilip edilmediği net bir halde bilinmektedir. Bununla beraber istismar, travma sonrası stres ve benzer deneyimler de genetik bilgilerinizin çoğunun ortaya çıkmasını engeller ya da tetikler.
Her insan, yaşamını hastalıkların ötesinde mühim seviyede etkileyebilecek bir filogenetik damga ile doğar. Bastırılmış kuşaklararası travma, kişinin davranışını büyük seviyede etkileyebilecek gerçekliklerden bir tanesidir. Mesela, şahıs hayal kırıklığına bilhassa duyarlı olabilir ya da sebepsiz yere aşırı endişeli olabilir.
“Acıyı görmezden gelmek, aslen onu derinleştirir. Görünmeyen şeyin sertliği çoğu zaman artar.”
Mark Wolynn
Kuşaklararası aktarım
Bastırılmış kuşaklararası travma teriminin alt yapısı Sigmund Freud’un çalışmalarında yer ediniyor. Freud, mevcut fikirlerin bazıları hakkında konuşmuş olsa da bu tarz şeyleri derinlemesine bir halde geliştirmedi.
Nicolas Abraham, Mária Török, Françoise Dolto, Anne Ancellin Shützenberger ve Didier Dumas çocuklarda bazı hezeyan vakalarını çözümleme etti. Bu vakalarda evlatların, ebeveynlerinde ve büyükanne ve büyükbabalarında da mevcut durumun bulunduğunu keşfettiler. Sonrasında “etnik bilinçdışı” fikrini şekillendirdiler ve bazı evlatların, “bir başkasının duygusal yükünü temsil ettiğini” düşündüler.
O zamanlardan beri “kuşaklararası miras”, bunun bir parçası olmaya başladı. Bu düşünce, bilinçsiz kapasitelerin, bilhassa de bastırılmış çatışmaların, birileri onları en sonunda özene dek nesilden nesile aktarıldığını öne sürüyor. Bu tür çatışmalar, alt soylarda bir emare olarak ortaya çıkar.
Bastırılmış kuşaklararası travma
Bu kavram, çekirdek ailede vakaları deneyimleyen kişinin, bu tarz şeyleri işleyemediği bir durumu ifade eder. Bundan dolayı işlenemeyen bu vakalar, bilinçsiz bir halde sonraki kuşaklara aktarılır (kuşaklararası aktarım). Bu yükü bilmeden alan kimse, onu bir boşluk ya da huzura içinde yaşama yetersizliği olarak deneyimliyor.
Önceki nesillere ilişkin olan yükler dehşet, utanç, aşırı acı çekme ve bastırılmaya yol açan travmatik vakalarla ilgilidir. Travmalardan etkilenen şahıs, çeşitli nedenlerden dolayı bunlar hakkında konuşamaz. Bundan dolayı travmanın içinde ne olduğu hakkında detaylı bilgiler vermezler. Bunun yerine travmalar şifrelenir ve haklarında asla konuşulmayacak şeyler olurlar.
Gerçekleşen vaka ya da onunla ilgili olan şeyler ikinci nesilde isimlendirilemez hale gelir. İkinci neslin üyeleri bunu hissetse de içinde ne olduğunun ne bulunduğunun bilincinde değildir. Bunun sebebi bilinçsiz bir halde gerçekleşmesinden oluşur. Bu, kabul etmeleri gerekmeksizin aldıkları bir mirastır.
Üçüncü nesilde, adı konulamayan şey düşünülemez bir hale gelir. Şahıs, bunun bilincinde yer aldığını bilse de ona tam olarak erişim sağlayamaz. Bundan dolayı ona sözel ya da simgesel bir izahat vermek mümkün değildir. O halde bu durumda ne olur?
Bastırılmış kuşaklararası travmanın tesirleri
Gördüğünüz benzer biçimde bastırılmış kuşaklararası travmanın tesirleri, sonrasında gelen iki nesile ulaşmaktadır. Üçüncü nesil, düşünülemeyen olanın kayıtlarına ulaşmış olduğu vakit bastırılan şey ile bağlantılı olan duygular, köklü bir rahatsızlığa yol açan sağır bir acıya dönüşmüştür. Sonrasında ise bu sözü edilemeyen, düşünülemeyen sırrın emanetçisi, esas vakaya şu demek oluyor ki travmaya yol açan vakaya atıfta bulunan tüm sözcük yada fikirlerden kurtulmaya ya da kaçınmaya zorlanır.
Karşılığında bu yük, onları sessizliği bozmaya zorlar. Bu aşamada uyumsuz bir söylem oluştururlar. Şu sebeple bu, mevzudan bahsetmenin ihtimaller içinde tek yoludur. Şahıs, mevzu hakkında konuşamaz fakat onun orada bulunduğunu bilir ve ağırlığını hisseder. Hatta bu mevzu, dağınık bir içerik olarak ortaya çıkar. Kendini kimi zaman psikoz ya da ciddi bir hastalık olarak gösterir.
Tekrarlama
Bastırılmış kuşaklararası travma, aslen sessiz kalmadı. Kişinin bastırdığı her şey ona geri dönecektir; sadece bu, tertipli bir halde olmaz. Değişik bir görünüm alır. Genel anlamda şahıs, eylemler yolu ile bunu yeniden yaşar.
Bu tekrarın, minimum beş biçimi vardır:
- Saf yeniden: Vakalar, aynı şekilde yeniden eder. Mesela, büyükbaba bir suçluydu ve şahıs de nedenini bilmeden kabahat işliyor.
- Yorumlama ile yeniden: Şahıs, yorumladığı şeyleri tekrarlar. Mesela, büyükannesi başını vurduysa kişinin de migreni vardır.
- Tanımlamaya nazaran yeniden: Bir koşulun yeniden etmesiyle ortaya çıkar. Mesela, büyükbaba alkolikti, kendi babasının karaciğer sorunları vardı ve kendisi ise hepatit hastası.
- Karşıtlık ile yeniden: Meydana gelmiş olayın tam tersi yeniden edilir. Mesela, büyükannesi saldırı kurbanı olduğundan kişinin kendisi kimselerle beraber olmuyor.
- Telafi ile yeniden: Şahıs, olanları onarmaya çalışır. Mesela, büyükbaba garip koşullar içinde suçluların elinde öldü, şahıs ise kanun uygulayıcı oldu.
Travmanın kuşaklararası aktarımı hakkında yeteri kadar data bulunmamaktadır. Bundan dolayı bilginin mevcut olduğu bazı alanlarda spekülasyonlar devam ediyor; bundan dolayı bu alan, nispeten yeni ve keşfedilmemiş bir alan. Son olarak, hepimiz aile geçmişini keşfedebilir ve niçin belli bir halde davrandıklarını anlamalarına destek olabilecek kıymetli unsurlar bulabilirler.
www.aysetolga.com
