Uluslararası toplum, 2030 yılına kadar dünyanın kara ve deniz alanlarının en az yüzde 30’unu korumak istiyor. Yaklaşık iki haftalık müzakerelerin ardından, Montreal’deki Dünya Koruma Zirvesi’ne katılan yaklaşık 200 ülke Pazartesi günü bu hedef üzerinde anlaştılar. Ayrıca biyoçeşitliliği korumak için daha fazla para harcamayı isteme hedefini de belirlediler. Daha fakir ülkeler bunun için 2025 yılına kadar yılda yaklaşık 20 milyar dolar alacak.
Hukuki olarak bağlayıcılığı olmayan belgenin kabul edilmesinden sonra, başlangıçta Pazar akşamı yapılması planlanan ve devam eden müzakereler nedeniyle daha sonra gecenin geç saatlerine ertelenen genel kurul oturumu, alkışlar ve yüksek tezahüratlarla patlak verdi. Organizatörler, bilim adamları ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, son dakikaya kadar türlerin korunmasına yönelik trend belirleyen bir küresel anlaşmanın toplantıdan geçebileceğini ummuşlardı.
Çin zirvesi başkanlığı “tarihi bir andan” bahsetti. Ancak anlaşma, sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinden karışık tepkiler aldı.
Greenpeace Avusturya, Dünya Doğa Konferansı’nın (COP15) sonucunda çürümüş bir uzlaşma görüyor. Yerli halkların hakları tanınırken, 30×30 hedefinde sayılacak alanların güçlü ve tam olarak korunması rafa kaldırıldı. Ayrıca yeşil aklama için kapı ardına kadar açılmış, böylece tazminat ödemeleri küresel türlerin korunması için olası bir finansman kaynağı olarak kabul edilmiştir. Greenpeace, Çevre Bakanı Leonore Gewessler’ı (Yeşiller) Avusturya’da türlerin korunmasını kararlı bir şekilde teşvik etmeye çağırıyor. İlk adım, biyoçeşitlilik stratejisinin sorumlu federal eyaletler tarafından hızlı bir şekilde uygulanmasıdır.
WWF, zayıflıkları olan bir başarıdan bahsetti. Montreal’deki Dünya Doğa Konferansı’na katılan WWF Avusturya’dan Karim Ben Romdhane, “Uzun ve zorlu müzakerelerin ardından, eyaletler eksik ama önemli noktalarda yararlı bir anlaşma üzerinde anlaştılar” diyor. “Kara ve denizin yüzde 30’unu korumanın önemli hedefi, küresel ayak izini azaltmak ve yerli grupların haklarını korumak kadar sonuca dahil edildi. Ancak başarı, bu anlaşmayı eksiksiz uygulayacak ve gerekli finansmanı sağlayacak siyasi iradeye bağlıdır.”
Çevresel şemsiye organizasyonun Genel Müdürü Gerald Pfiffinger: “Tamamlandı: İki hafta süren gece boyu süren tartışmalar başarılı oldu! Gelecekteki küresel biyoçeşitlilik stratejisine karar verildi. Çin cumhurbaşkanlığı, bu müzakere başarısı için saygıyı hak ediyor.”
“Dünya Biyoçeşitlilik Konferansı’ndaki anlaşma, dünyaya tarihi bir mesaj gönderiyor. Biyoçeşitliliğimizin – geçim kaynaklarımızın – korunmasını bir öncelik haline getiriyoruz” diyor Gewessler. Gelecek nesillere bozulmamış ve yaşanabilir bir gezegen bırakmak istiyor insan. “Şimdi uygulama çalışmaları başlıyor. Şimdi hepimiz gerekli katkıyı yapmaya çağrılıyoruz” dedi.
Diğer şeylerin yanı sıra, kabul edilen belge, birçok gözlemcinin başarılı bulduğu küresel koruma çabalarında yerli halkların ve yerel toplulukların rolünü de vurguladı. Belge ayrıca, 2030 yılına kadar insanlara ve çevreye yönelik pestisit riskini yarı yarıya azaltma ve çevreye zararlı sübvansiyonları azaltma hedefini de belirliyor.
Ancak gözlemciler, pek çok hedefin çok uzak bir geleceğe konmasını ve niteliksel olarak somut hale getirilmemesini eleştirdiler. Özellikle bazı yoksul ülkelerin temsilcileri, daha zengin ülkeler için çok az mali yardım planlanmış olmasını eleştirdiler. Örneğin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti temsilcisi, bu itirazların yeterince ciddiye alınmadığından şikayet etti ve sonunda, direnişe rağmen evlat edinme süreci zorlandı.
COP15 kısaltmasıyla da anılan 15. Dünya Doğa Zirvesi’nin başlangıçta 2020’de Çin’de yapılması gerekiyordu, ancak daha sonra orada devam eden pandemik durum nedeniyle ertelendi ve bölündü. Müzakerelerin ilk kısmı geçtiğimiz Ekim ayında Çin’in Kunming kentinde ağırlıklı olarak çevrimiçi olarak gerçekleşti.
