Çin’e ait olduğu iddia edilen ve ABD hava sahası üzerinde uçuş yapan yüksek irtifa istihbarat balonu vuruldu.
Açıklama, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’den geldi.
Austin, Çin tarafından stratejik bölgeleri gözetlemek için kullanılan balonun, savaş uçakları tarafından düşürüldüğünü söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden, çarşamba günü, mümkün olan en kısa sürede ABD semalarındaki Çin “casus balonunun” düşürülmesi için talimat verdiğini ancak kimseye zarar vermemek için uygun zamanı beklediklerini söyledi.
Biden, Washington’daki Maryland hava alanında uçaktan indikten sonra ABD hava sahasındaki Çin’e ait “casus balonun” düşürülmesine ilişkin konuştu.
“Çarşamba günü balonla ilgili bilgilendirildiğimde, ABD Savunma Bakanlığına (Pentagon) onu mümkün olan en kısa sürede düşürmeleri talimatını verdim.” diyen Biden, balon anakara üzerindeyken kimseye zarar vermemek için Savunma Bakanlığının “en iyi zamanı” beklediğini söyledi.
Biden, balonun düşürülmesi için en iyi zamanın balon 12 millik karasuları sınırları içerisindeyken olduğunu belirtti ve operasyonu gerçekleştiren askerleri tebrik etti.
“Amerikan halkının güvenliği her zaman ön planda”
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin de ABD semalarındaki Çin “casus balonunun” Amerikan karasularında Atlantik okyanusu üzerine çıktığında Amerikan ordusuna ait jet uçaklar tarafından vurularak düşürülmesine ilişkin yazılı açıklama yayımladı.
Austin, Çin’e ait yüksek irtifa gözetleme balonunun, bugün öğleden sonra Başkan Biden’ın talimatıyla, ABD Kuzey Komutanlığına bağlı savaş uçakları tarafından Güney Carolina karasuları üzerinde vurularak başarıyla düşürüldüğünü bildirdi.
“Çin tarafından ABD anakarasındaki stratejik bölgeleri gözetlemek amacıyla kullanılan balon, ABD karasularının üzerine düşürüldü.” ifadesini kullanan Austin, Biden’ın çarşamba günü, Amerikalıların yaşamlarını riske atmayacak şekilde balonun uygun bir güzergaha geçtiğinde düşürülmesi talimatını verdiğini aktardı.
Austin, Amerikan ordusu komutanlarının, balonun boyutu, irtifası ve gözetleme kapasitesi nedeniyle kara üzerindeyken düşürülmesinin “gereksiz risk” oluşturabileceği kararına vardıklarını, bu nedenle balonu güvenli bir şekilde indirmek için seçenekler geliştirdiklerini ifade etti.
Bu süreçte balonun rotası ve istihbarat toplama faaliyetlerinin de yakından takip edildiğini kaydeden Austin, balonu düşürme eyleminin Kanada hükümetinin koordinasyon ve desteğiyle gerçekleştirildiğini bildirdi.
Austin açıklamasında, Kuzey Amerika’dan geçerken balonun Kuzey Amerika Hava Savunma Komutanlığı (NORAD) tarafından izlenmesine ve analizine katkılarından ötürü Kanada’ya teşekkür etti.
Savunma Bakanı, “Bugünkü planlı ve meşru eylem, Başkan Biden ve onun ulusal güvenlik ekibinin, Çin’in egemenliğimizi kabul edilemez ihlaline etkili bir şekilde yanıt verirken, Amerikan halkının asayiş ve güvenliğini her zaman ön planda tutacağını gösteriyor.” ifadesini kullandı.
ABD ile Çin arasındaki son gerginlik: “Casus balon”
Pentagon, 2 Şubat’ta Çin’e ait olduğu iddia edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıklamıştı.
Çinli yetkililer balonun Çin’e ait sivil bir hava aracı olduğunu, meteorolojik araştırma için kullanıldığını, rüzgarlarla sürüklenerek yanlışlıkla ABD hava sahasına girdiğini belirtmişti.
ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri ise “Çin’in açıklamasının farkındayız ancak bunun bir gözetleme balonu olduğunu biliyoruz.” ifadesini kullanmıştı.
Balon krizi üzerine ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da 5-6 Şubat’ta Pekin’e yapacağı ziyareti erteleyeceğini açıklamıştı.
Yeni bir sınama
ABD’nin Çin için bilgi topladığı, gözlem yaptığı ve istihbarat edindiğini açıkladığı, Pekin’in ise meteoroloji amaçlı olduğunu savunduğu “casus balon”, iki ülke ilişkilerinde yeni bir sınama olarak kayıtlara geçti.
ABD üzerinde görülen bir balon, dünyanın en önemli gündemlerinden biri haline geldi.
ABD’li yetkilere göre, söz konusu balon Alaska ve Kanada üzerinde süzülerek, bir dizi hassas nükleer füze sahasına ev sahipliği yapan Montana eyaleti üzerinde göründü.
Balona ilişkin Washington yönetiminden ilk açıklama, 2 Şubat’ta yapıldı. ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri, ABD üzerinde dev bir gözetleme balonunu izlediklerini duyurdu. Pentagon, ABD hava sahasına giren balonun savaş uçağıyla takip edildiği açıkladı.
ABD’li yetkililer, Biden yönetiminin söz konusu balondan Amerikan hava sahasına girmeden önce de haberdar olduğunu aktardı.
Washington yönetimi, balonun Çin için bilgi topladığını, gözlem yaptığını ve istihbarat edindiğini vurgularken, Çin bunu reddederek balonun istihbarat değil meteoroloji balonu olduğunu ve ABD hava sahasına sürüklendiğini savundu.
Üç otobüs büyüklüğünde boyuta sahip balon, günlerce yaklaşık 60 bin fit yükseklikte süzülerek ABD’nin bazı bölgelerinde görüldü.
ABD ile Çin arasında krize neden oldu
ABD ile Çin’in aralarındaki rekabetin çatışmaya dönüşmesini önleyecek adımları ele almasının beklendiği bir dönemde “casus balon” yeni krize sebep oldu.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “istihbarat amaçlı” olduğundan şüphelenilen balonun varlığını gerekçe göstererek 5-6 Şubat’ta Pekin’e yapmayı planladığı ziyareti erteledi.
Çin yönetiminden balonun ABD hava sahasına girmesinin niyet edilmediğine yönelik açıklamalar gelse de iki ülke arasındaki gerginlik düşmedi.
Kriz devam ederken, Pentagon’dan 3 Şubat’ta yapılan açıklamada, Çin’e ait bir diğer casus balonun Güney Amerika üzerinde uçtuğunun tespit edildiği duyuruldu.
ABD yönetimi, enkazının düşeceği yerde hasar oluşturabileceği endişesiyle söz konusu balonu izlemekte yetindi ve vurmadı.
ABD balonu Atlantik Okyanusu üzerinde düşürdü
Tüm bu gelişmeler yaşanırken, akşam saatlerinde ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), “Savunma Bakanlığı’nın güvenlik çabalarını desteklemek için” Kuzey ve Güney Carolina eyaletlerindeki üç havaalanından kalkış ve varış seferlerini durdurma kararı aldı.
Bu karardan kısa süre sonra kriz çıkaran balon, ABD ordusunca Atlantik Okyanusu üzerinde vurularak düşürüldü.
Casus balonun özellikleri
Soğuk savaştan bu yana kullanılan istihbarat balonlarının ulaşabildiği yüksek irtifa nedeniyle radara yakalanması oldukça zor.
Bu balonlar, uyduların ortaya çıkması sonucu son yıllarda çok az sayıda bulunuyor ancak uydulara oranla daha az maliyetli olduğu için tercih ediliyor.
Rüzgarla taşınan bu balonlar, 24 bin metre yükseklikte görev yapabiliyor. Casus balonun altında kamera gibi keşif ekipmanı bulunuyor. Balona takılan ekipman, radar içerebiliyor ve güneş enerjisiyle çalışabiliyor.
