Gastronomi ekonomisi; yerel turizm kaynaklarının alanını genişleterek ve geliştirerek, destinasyonun özgünlüğüne katma değer sağlayarak, yerel ekonomiyi turizm ve tarım sektörleri açısından güçlendirerek, çevre dostu bir alt yapı sağlayarak, sürdürülebilir turizme de önemli katkı sağlar. Gastronomi ekonomisi turizm, tarım, hayvancılık, deniz ürünleri, ulaşım ve konaklama sektörlerine sağladığı doğrudan katkılarının dışında, kültür sektörüne de önemli bir katkısı sunar. Öyle ki İstanbul’da kültür ekonomisinin yüzde 25’ini kültürden oluşan gastronomi faaliyetlerinin oluşturduğu biliniyor. Bu araştırma, gastronomi ekonomisi kavramını, bu kavramın sürdürülebilir gelişme ve sürdürülebilir ekonomik bir model olarak ilişkilerinin kuramsal boyutlarını belirleme amacını taşıyor.
Araştırmaya önce, Türkiye’de Gastronomi Ekonomisi (2020) ile başlayan TAVAK Vakfı, bu araştırmada İstanbul’un konumunu ortaya çıkaracaktır. Araştırma sonunda, gastronomi ekonomisi ve sürdürülebilir model stratejilerinin bütünleştirilmesinin yararlarıyla ilgili olarak pozitif göstergeler bulunmuştur. Bu yeni yaklaşım, gastronomi ve sürdürülebilir modeli araştırma konularından biri durumuna getirmiştir.
Gastronomi ekonomisi, çevreye duyarlı yiyecek üretmektir
Gastronomi ekonomisi araştırmalarının amacı, sürdürülebilir gelişmenin geleneksel ilkelerini içeren bir gastronomi uygulamaktır. Gastronomi ekonomisi, çevresel sürdürülebilirliğe karşı eko-beslenme sorumluluğu taşındığında ve topluluk üyelerinin en uygun sağlık standartlarına bağlı kaldığında, topluluğun sosyal ve ekonomik olarak gelişebileceğini ortaya koyar. Bu nedenle; bir topluluğa gelen turistler gibi geçici ziyaretçiler, gittikleri topluluğun üyesiymiş gibi düşünülmelidir. Gastronomi ekonomisi şu konuları kapsar;
• Yerel yiyecek üretimini, bakkalları ve manavları yaşatmak,
• Ev yemekleri yapımını yaşatmak,
• Yerel mutfak bilgilerini gelecek kuşaklara aktarmak ve çocuklara lezzet eğitimi vermek,
• Mutluluk ve çeşitlilik hakkı sağlamak,
• Turizmin gastronomik özgünlüğe ve topluluk refahına olumlu etkisini sağlamak.
Gastronomi ekonomisinde yerel üreticilerin önemi
Yerel üreticiler, üretim faaliyetleri ve dağıtım ağları, üretici ve tüketici ilişkisinin yakın olduğu yerel yiyecek sistemleri olarak tanımlanır. Yerel yiyecek üretimi; istihdam, iş sürdürülebilirliği, yerel hizmetleri destekleme ve yerel toplumun gelirini arttırma gibi ekonomik faydalar içerir. Küçük işletmelerin, büyük işletmelerden daha üretken olduğunu gösteren kanıtlar bulunuyor. Geniş ölçekli ve tek ürünlü endüstriyel çiftlikler, büyük miktarda ürünler elde edebilir. Ancak; çeşitli sürdürülebilir ürün sistemleri, geniş ölçekli ve tek ürünlü endüstriyel çiftliklerin elde ettiği ürünler açısından daha verimlidir. Yerel çiftliğin hangi noktaya kadar yiyecek fiyatını arttıracağı, üreticilerin ürünlerini tüketicilere dağıtmak için seçecekleri kanallara bağlıdır. Çok uluslu ya da büyük süpermarket zincirlerinin, çiftçi karlarını ya da pazar fiyatlarını düşürdüğü biliniyor. Buna karşın; pazar ve toplum destekli tarım sistemleri, çiftçilere doğrudan kazanç sağlıyor.
