Sırbistan, Avusturya ve Macaristan hükümet başkanlarının Çarşamba günü öğleden sonra Belgrad’da yaptıkları toplantının odak noktası göç konusuydu. Göç zirvesinin amacı, yasa dışı göçle mücadelede güçlü bir eksen oluşturmak ve güçlü sınır koruması için ortak önlemler almaktı. Şansölye Karl Nehammer (ÖVP), AB’nin iltica sisteminin “başarısız” olduğunu vurguladı. Ayrıca “alakart iltica” sonlandırılmalı ve “iltica turizmi” durdurulmalıdır.
Nehammer, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić ve Macaristan Başbakanı Viktor Orbán ile birlikte üç ülke arasındaki işbirliğini güçlendirmeyi amaçlayan bir “Mutabakat Zaptı” imzaladı. Amaç yasadışı göç, terör ve organize suçla mücadele etmektir. Ek olarak, sığınma ve göçün net bir şekilde ayrılması gereklidir. Nehammer, ekonomik nedenlerle gelenlere koruma arayanlardan farklı davranılması gerektiğini vurguladı.
Orbán da “göç yönetilmemeli, engellenmeli” diyerek aynı çizgiyi benimsedi. “Sırbistan ile kaderimizi paylaşıyoruz”, işbirliği çok önemli çünkü bu bir “hayatta kalma sorunu”. Yalnızca bu yıl, Sırbistan-Macaristan sınırındaki 250 bin yasadışı sınır geçişi engellendi ve durum “giderek daha zor ve saldırgan” hale geliyor.
Vučić gibi, ülkesinin “iki taraftan” tehdit edildiğini gören Orban, ortak “savunma hattını” güneye, yani kuzey Makedonya-Sırbistan sınırına taşımak istiyor. Orbán, yasadışı göçün bir suç olarak görülmesi gerektiğini ve bununla mücadele edilmesi gerektiğini söyledi. Çünkü “(göçmenler, not) durdurulacaklarını bilseler denemezler.” Vučić için olduğu gibi Orbán için de Avrupa’nın güvenliği Belgrad’a bağlı çünkü Sırbistan sınırlarını koruyorsa AB’nin sınırlarını da koruyor. Macaristan Başbakanı, “Onları sınırda doldurulmuş hayvanlar ve çiçeklerle karşılayamayız” dedi.
Vučić, Kuzey Makedonya ve AB ülkesi Bulgaristan’dan yasa dışı göçün 2022’de yıllık bazda yüzde 191 arttığını söyledi. Sığınma şansı olmayan insanlar sınır dışı edilmek zorunda kalacaktı. Bunun için maliyetler üç ülke arasında adil bir şekilde bölünmelidir.
Nehammer, Avusturya’nın endişelerinin ciddiye alındığı ve Hindistan, Tunus ve diğer ülkelerden gelen “iltica turizminin” sona erdiği için Vučić’e teşekkür etti. Bu yıl sadece Tunus’tan yaklaşık 11.500 göçmenin Avusturya’ya geldiği söyleniyor. Hindistan’dan yaklaşık 15.000 kişinin geldiği söyleniyor. Üç devlet başkanının Ekim ayı başlarında Budapeşte’de yaptıkları son görüşmeden bu yana Sırbistan, o dönemde vaat edilen vizesiz girişin kaldırılması ve hava ikmalinin kapatılması üzerinde çalışıyor.
Burundi için Belgrad’dan vizesiz girişin iptali duyurulmuştu ve yürürlüğe girdi. Ancak, bu ülkeden Avusturya’ya nispeten az göç var. Tunus için askıya alma kesinleşiyor ve 20 Kasım’da yürürlüğe girecek. Belgrad şu anda Hindistan’dan vizesiz girişin kaldırılmasının uygulanması üzerinde çalışıyor – bunun 2023’ün başında yürürlüğe girmesi gerekiyor. Hava ikmalinin kapatılmasıyla Viyana’da iltica başvurularının yüzde 40 civarında azalması bekleniyor. Suriye ve Afganistan’dan gelen mülteciler tercihen Türkiye üzerinden kara yoluyla Avrupa’ya geliyor.
Şansölye, Yasadışı Göçe Karşı Platform’un (AKP) İçişleri Bakanı iken kurulduğunu hatırlattı. Pilot proje Bosna ile bir dönüş planıydı, Avusturya’nın desteğiyle Fas ve Pakistan’a ilk dönüşler gerçekleşti. Amaç, AB kapılarında sınır dışı etme ile menşe ülkelere bir sinyal göndermektir. Bu nedenle Sırbistan ile de göçmenler için bir geri dönüş planı planlanıyor. Bu amaçla geri dönüş uzmanları yetiştirilecek ve dönüş uçuşlarının organizasyonunda işbirliği sağlanacaktır. Gönüllü geri dönüş konusunda da bilgilendirme kampanyaları olmalıdır. Ayrıca Viyana’nın Sırbistan-Kuzey Makedonya sınırına şu anda sekiz olmak üzere yüz görevli göndermesi ve teknik ekipman desteği verilmesi planlanıyor.
Macaristan’da, polis desteği Ekim başındaki toplantıdan bu yana 70 polise çıkarıldı. Buna ek olarak, Budapeşte sınır polis memurlarının eğitimi konusunda destek aldı ve üç ülke tarafından insan kaçakçılığıyla mücadele için ortak bir görev gücü kuruldu.
“Avusturya en çok etkilenen ülkelerden biri” diyen Nehammer, yalnızca bu yıl şimdiden 96 bin sığınma başvurusu yapıldığını da sözlerine ekledi. Nehammer, yıl sonuna kadar 100.000’den fazla başvuru beklendiğini söyledi. AB kabul yönergeleri hakkında “tartışma yasağı” olmamalıdır, çünkü bunlar “devleti zincire vurur”.
Ayrıca Sırbistan, Avusturya ve Macaristan’ın girişimi Brüksel’e “güçlü bir sinyal” göndermelidir. Orbán gibi Nehammer de Sırbistan’ın bir an önce Avrupa Birliği’ne girmesinden yana konuştu. Vučić, yıl sonunda Viyana’da yapılacak bir sonraki toplantıda daha fazla ilerleme sunmak istediğini vurguladı.
Nehammer, yerinde yardımın karmaşık iltica prosedürleri ve Avusturya’ya girişten daha mantıklı ve daha ucuz olduğunu da sözlerine ekledi. Sırbistan-Macaristan sınırındaki şiddet görüntüleri sorulduğunda şansölye, “şiddet kullanmak isteyen göçmenlere yer olmadığını” ve derhal sınır dışı edilmeleri gerektiğini söyledi.
Nehammer, Bakanlar Kurulu’ndan sonraki sabah, ÖVP partisinden meslektaşı August Wöginger’in başlattığı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) tartışmasına “çok daha geniş” bakılması gerektiğini söylemişti. Şansölye, Avrupa iltica sisteminin başarısız olduğunu, AB’nin dış sınır korumasının işe yaramadığını çünkü karayla çevrili bir ülke olarak Avusturya’nın yılda 90.000’den fazla sığınma başvurusu aldığını söyledi. Wöginger, AİHS’nin gözden geçirilmesi çağrısında bulunmuştu. Bunun için ülke başkanlarının çoğundan destek aldı. Entegrasyon Bakanı Susanne Raab (ÖVP), Avrupa iltica sistemindeki içtihat hukukundaki “aşırı yorumlamaları” bazen “saçma durumlara” yol açtığı için, harekete geçme ihtiyacı da görüyor. Avrupa Bakanı Karoline Edtstadler (ÖVP) ve Yeşil koalisyon ortağı olumsuz tepki gösterdi. AB Parlamentosu Başkan Yardımcısı Othmar Karas’tan (ÖVP) da sert eleştiri geldi.
