Polonya Anıtı: “Bu taş bir itiraftır”

Uzun bir süre, II. Dünya Savaşı’nda Berlin’de Alman işgalinin Polonyalı kurbanlarına bir anıt tartışıldı. Bugün bir anıt taşı açıldı – ama sadece geçici olarak.

30 -ton Boulder’ın Polonya’daki Platform X üzerinde zaten bir adı var: “Bu bir utanç taşı”, çok sayıda Polonyalı kullanıcının yorumlarında tekrar tekrar söyleniyor. Pazartesi günü, Nazi Almanya’nın saldırısının anıtı, bu monolitle komşu Polonya’da açıldı. Berlin’in ortasında Reichstag Binası ve Federal Şansölye arasında, Hitler’in saldırıyı duyurduğu Kroll Operası vardı.

Kültür Bakanı Wolfram Weimer, anıt taşının da hikayenin ağırlığının bir sembolü olduğunu söylüyor. Alman ve Polonya’daki yazıtları “tabiri caizse yemin ediyor” diyor Weimer. “Alman topraklarından çıkan kutupların acı çekmesi asla unutulmamalıdır.”

Almanya’daki siyaset bu adımı uzun zamandır tartışmıştı. Taş geçicidir, bir anıt üzerindeki federallerin nihai kararı hala beklemede.

Polonya’dan Isırma Yorumları

Başbakan Donald Tusk ile Polonya’da karar veren Liberal Vatandaş platformu, Almanlara yönelik bu girişimde iyi niyetlerini azaltır. Almanya’nın uluslararası hukuk kapsamında savaş onarımları konusunu gördüğünü not ediyor.

Polonya’nın yorumları daha ısırıyor. Sağcı muhafazakar PIS partisinden eski Polonyalı Başbakan Beata Szydło, Brocken’in “muhtemelen Donald Tusk’un tazminat mücadelesinden vazgeçtiğinde kalpten düştükleri taş” olduğunu yazıyor. Polonya’daki siyasi sahnenin bir kısmı, Almanya ve Polonya arasındaki uzlaşmanın ancak Almanya’nın nihayet savaş onarımları ödemesi durumunda başarılı olduğunu defalarca vurguluyor.

Polonya, ilk olarak Hitler Almanya tarafından saldırıya uğrayan ve dünya haritasından kaybolması gereken ülkeydi. O zamanlar nüfusun yaklaşık yüzde 17’sini şikayet etmek için yaklaşık altı milyon kurban var. Alman yıkım öfkesinin kapsamı sadece doğrudan savaş eylemlerinde değil, aynı zamanda acımasız mürettebat kuralında ve sivillerin planlanmış kitlesel cinayetlerinde görülebiliyordu. Bugün, İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminden 80 yıl sonra, Polonya’da bu travmayı bilmeyen bir aile yok.

Federal’a Kamu Çekimi

2012 yılında, eski Polonya Dışişleri Bakanı Auschwitz-Surviving ve uzun süredir Alman-Polish köprü inşaatçıları Władysław Bartoszewski, II.Dünya Savaşı’ndaki Alman işgalinin Polonyalı kurbanlarına neden hiçbir anıt olmadığını sordu. İtibarı başlangıçta duyulmamış kaldı. Almanya’da bu noktada, Alman kurban perspektifini vurguladığı için Polonya’da şüphecilikle dikkate alınan bir proje olan “Kaçış, Sınırlama, Uzlaşma” projesi.

Pempekopüsden sadece 1939-1945 Polonyalı kurbanlarının anısına bir anıt inşa etmesini isteyen siyaset, araştırma ve sivil toplumdan 200 kişinin federaline sadece halkın cazibesi tartışmaya başladı. Başlatıcılar eski Federal Başkanları Rita Süssmuth ve Wolfgang Thierse, “Terör Topografisi” Anıtı’ndan Andreas Nachama, Alman-Polis Enstitüsü’nden Dieter Bingen ve Bina Federal Ofisi başkanı Florian Mausbach’dı.

Anıt yerine müze?

2018’de tarihçi Stefan Lehnstaedt, bir anıt yerine Polonya’daki Alman işgaline bir müze inşa etmeyi önerdi. Onun argümanı: Almanya’da neredeyse hiç kimse II. Dünya Savaşı’nda Polonya’daki Almanların ne yaptığını bilmiyor.

Başlangıçta kesin olan şey yakında bir fren oldu. Polonyalılar, Almanlar tarafından bir müze aracılığıyla acı çekmeleri konusunda talimat verildiğinden korkuyordu. Anıt itiraf ve pişmanlıkların bir işareti olmalıdır. Tartışma tekrar tekrar durdu.

2020’de Federal, federal hükümetten Berlin’de önemli bir pozisyonda bir anma ve karşılaşma yeri yaratması istendiği bir karar aldı. O zamanki Kültür Bakanı Claudia Roth (Yeşiller), eski Kroll operasının yerinde inşa edilecek “Alman-Polis evi” kavramını onaylayana kadar üç yıl geçti. Ev anıt, belge ve karşılaşmayı birleştirmelidir.

“İtiraf olmadan uzlaşma yok”

2017 temyizinin başlatıcıları şimdi böyle karmaşık bir “Alman -Polish House” in inşasının yıllarca sürebileceğinden endişe duyuyor – o kadar uzun süredir İkinci Dünya Savaşı’nın birkaç Polonyalı çağdaş tanığı artık deneyimlenmeyebilir.

Ancak yeni Federal Hükümeti ve Berlin Senato’yu bu fikrin ikna etmesi sadece yeni Polonya Büyükelçisi Jan Tombiński’ye idi. Zıt RBB-Cosmo Diyor ki: “Her şeyden önce, bu anıta ihtiyaç duyan Almanlar.”

Geçici Anıt Taşı ortaya çıktığında, temyiz öncülerine gözle görülür bir şekilde dokunulur. Florian Mausbach bunu yüksek sesle söylüyor: “Bu taş bir itiraftır. İtirafsız bir uzlaşma yok.”