Sakız Adası, Orta Çağ esintisi taşıyan köyleri, nesillerdir el değiştirmeyen aile işletmesi restoranları, sakin ve rahat sokakları, etkisi altına alan butik otelleri ile Yunanistan‘ın en güzel rotalarından. İzmir’in Çeşme kazasından yarım saatlik bir feribot yolculuğu ile ulaşılabilen bu şirin ada yurt dışı seyahati planlayanlar için gitmesi en kolay ve ekonomik yerlerden.
Daha fazlaca günübirlik ve birkaç günlük gezi planı icra eden Türk ziyaretçileri ağırlayan Sakız Adası’nda birbirinden güzel müzeler var. Sakız Adası müzeleri, ada ve bölge geçmişine merak duyanlar için görülmeye kıymet.
Sakız Adası Müzeleri
1. Bizans Müzesi
Sakız Adası’nın merkezinde, Vounaki Meydanı’nda 1980 yılından bu yana ziyarete açık olan Bizans Müzesi (Chios Byzantine Museum), eski bir Osmanlı camisi olan Mecidiye Camii binasında kurulu. 19. yüzyılda Padişah Abdulmecid tarafınca yaptırılan cami, 2006-2010 yıllarında restorasyon çalışmalarıyla yenilendi. Müzenin ana sergi salonunda ziyaretçi kitabesi, çanak çömlek ve halk sanatları örnekleri, minyatür, ahşap oyma, erken Hristiyan, Bizans ve Ceneviz süreci heykelleri bulunuyor. Müze bahçesinde ise ilk Hristiyan ve Bizans heykellerinin yanı sıra Ceneviz ve Osmanlı döneminden eserler sergileniyor.
Müzenin en popüler eserlerinden Aziz Nicholas mucizesinin post-Bizans freskosu, Panagia Krina Kilisesi’nden Michael Chomatza Anagnostou’nun (1734) imzasını taşıyor. Eugene Delacroix’in ‘Sakız Katliamı’ adlı tablosunun kopyası, Ceneviz döneminden iki mermer sütun da görülecekler içinde. Müze salı-pazar günleri içinde, 08.30-15.00 saatleri içinde ziyaret edilebiliyor. Giriş tutarı 2€.
2. Sakız Müzesi
Sakız Adası’na adını veren damla sakızı hakkında dünyadaki en kapsamlı ilk ve tek müze olan Sakız Müzesi (The Mastic Museum), adadaki damla sakızı kültürünü deneyimlemek için en doğru adres. Malum zamanı 14. yüzyıla uzanan damla sakızı üretiminin tüm aşamalarının interaktif bir halde anlatıldığı müze, 12 bin metrekarelik geniş bir alan üstüne kurulu. Bu alanın 5 bin metrekaresi sakız ağaçlarıyla bezeli.
2015 senesinde oluşturulan müzenin ilk bölümünde geleneksel damla sakızı hakkında bilgiler, ikinci bölümünde damla sakızının ekimi, işlenmesi ve adadaki üretim sahaları, üçüncü bölümünde ise kooperatiflerin damla sakızını pazarlama teknikleri ve bu ürünün ada için önemi anlatılıyor. Tüm bu bölümler gezildikten sonrasında açık havada damla sakızı ağaçları ile karşılaşılıyor. Adanın en görkemli ve etkisi altına alan müzesi olarak malum Sakız Müzesi, salı günleri hariç her gün 10.00-18.00 içinde açık. Girişte ücret alınıyor. Müze merkeze 26 km uzaklıkta, Pirgi köyü girişinde.
3. Sakız Kalesi
Frourio Kalesi olarak da malum Sakız Kalesi, adanın merkezinde limana adım atma mesafesinde bulunuyor. Adanın en mühim gezinsel merkezlerinden kabul edilen kalenin orijinali 9. ve 10. yüzyıllarda Bizanslılar tarafınca inşa edilmiş. Günümüze ulaşan kale yapısının 14.-16. yüzyıllarda Cenevizliler tarafınca yapıldığı düşünülüyor. 1828 yılındaki bombalama, 1881 ve 1949 yılındaki depremler ve 1941-1944 Alman işgali döneminde büyük ziyan olan kale, son olarak 20. yüzyılda Sakız Limanı’nın inşası esnasında cenup duvarını yitirmiş.
Düşman saldırıları, baskın ve kuşatmalara karşı koruma amacıyla inşa edilen kale tertipli olmayan bir beşgen görünümünde. Kuzeydoğu bölümünde Ege Denizi ile birleşen kalenin haricinde geniş bir hendek bulunuyor. Kalenin iç bölümünde Osmanlı mezarlığı ile hala yaşamın devam etmiş olduğu 2 bin sözü geçen bir mahalle var. Kalenin içindeki dar sokaklar, adada zamanda seyahat hissi yaşatıyor.
4. Hamam
Sakız Adası’nda Osmanlı izlerini günümüze kadar ulaştıran Hamam, Sakız Kalesi’nin içinde konumlanıyor. 18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu tarafınca inşa edilen hamam 365 metrekare genişliğinde. Tüm odalarının kubbe ile örtülü olduğu hamam, yakın dönemde meydana gelen restorasyon çalışmalarıyla aslına uygun halde yenilenerek ziyarete açıldı. Günümüzde eğitim, sergi ve çeşitli sanat içerikli etkinliklerin gerçekleştirildiği hamam haftanın her günü saat 08.00 ile 15.00 içinde ziyarete açık. Ziyaret için ücret alınmıyor.
5. Citrus Müzesi
Sakız Adası’nın narenciye üretimi ile meşhur Kambos bölgesinde kurulu olan Citrus Müzesi, narenciye ürünlerinin bölge için önemini anlatmak ve tanıtma fikriyle kuruldu. Her ikisi de Kambos’ta doğup büyüyen Vangelis Xydas ve Giorgos Plakotaris, 2008’de başlattıkları Citrus Memories projesi ile müzenin ilk adımını attı.
1742 yılına tarihlenen ve restore edilen aile konağında kurulu olan müzede narenciye zamanı, yetiştiriciliği, toplanması ve dağıtımı mevzularında bölümler bulunuyor. Müze koridorlarında dolaşırken eski haritalar, fotoğraflar, ziraat aletleri, ekim şekilleri, narenciye ambalajları ve tecim yolları ile ilgili detayları görmek mümkün. Müze bahçesindeki kafe bölümünde narenciye ürünleri ile üretilen reçel, lokum, kaşık tatlısı şeklinde tatlı çeşitlerinden oluşan varlıklı bir menü var. Müzeye giriş için ücret alınmıyor. Müze her gün 08.00-16.00 saatleri içinde açık.
6. Nea Moni Manastırı
UNESCO Dünya Mirası Sıralaması’nde bulunan Nea Moni Manastırı (Yeni Manastır), 11. yüzyıldan bu yana ayakta. Provateio Oros Tepesi’nde bulunan manastır, adanın merkezinden 15 km uzaklıkta. Mozaikleri ile meşhur olan manastır, Meryemana’yı onurlandırmak için 1045-1056 yılları aralığında inşa edilmiş. Ana kilisenin haricinde iki ufak kilise, keşişlerin yiyecek odası ve yeraltı su depoları görülebiliyor. Tüm alanlar yüksek taş duvarlarla çevrili.
Ege Bölgesi’nin en varlıklı ve meşhur manastırları içinde kabul edilen Nea Moni, 1822 Osmanlı kurtarılışı esnasında yağmalanmış. Manastırın en tartışmalı bölümlerinden biri Osmanlı’nın Sakız Adası’nı kurtarılışı esnasında yaşamını kaybeden mahalli halkın kemik ve kafataslarının sergilendiği salon. Cam bir dolap içinde sergilenen insan kemikleri adanın zamanı geçmişini sorgulatıyor. Manastıra giriş tutarı yok sadece hususi sergi salonuna giriş için ücret talep ediliyor. Manastır haftanın her günü 08.00-17.00 saatleri içinde ziyarete açık.
7. Korais Kütüphanesi
Yunanistan’ın en büyük kütüphanelerinden kabul edilen Korais Kütüphanesi, Sakız Adası’nın merkezinde konumlanıyor. 130 bini aşan cilt sayısıyla varlıklı bir koleksiyona haiz olan kütüphane 1792 senesinde kurulmuş. Adını kütüphanenin kurucusu olan Adamantios Korais’ten alan kütüphane yurt haricinde yaşayan Yunan vatandaşlarının bağışlarıyla büyümüş. 1881 yılındaki büyük depremden sonrasında bugünkü binasına taşınan kütüphanenin ada köylerini dolaşan mobil kitaplık minibüsü de var. Kütüphane her gün 08.00-15.00 saatleri içinde açık. Giriş için hususi izin gerekiyor.
Sakız Adası müzeleri, Sakız Adası gezilecek bölgeler içinde adanın zamanı geçmişi ve kültürünü yansıtması sebebiyle mühim birer durak. Sakız Adası seyahatinizde vaktinizi iyi planlayarak bu müzelere uğramayı ihmal etmeyin.
