AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Ukrayna ziyareti sırasında, ülkeyle AB katılım müzakerelerinin başlatılmasına yönelik hızlı bir kararın kesin bir başarı olarak görülmemesi konusunda uyardı. Belçikalı Salı günü Kiev’de gazetecilere verdiği demeçte, bazı AB üye devletlerinin katılım sürecindeki bir sonraki adıma karar verilmeden önce dikkatlice düşünmek istediklerini açıkça belirttiklerini söyledi.
Aralık ayında yapılacak AB zirvesine kadar ortak bir tutuma ulaşmak için yoğun çaba harcıyorlar. Ancak siyasi zorluklar da hafife alınmamalı; zira aynı zamanda zor bütçe kararlarının da alınması gerekiyor.
Michel, Şubat 2022’den bu yana Rusya’nın saldırganlık savaşına karşı kendisini savunan ülke için hangi AB devletlerinin üyelik müzakerelerinin başlamasını engelleyebileceğini söylemedi. Genel olarak, temelde çekingen devletlerin yanı sıra başka bir zor grubun daha olduğuna işaret etti. Bu, Batı Balkan ülkelerine, 20 yıldan fazla bir süre önce AB’ye kabul sözü verildiği için, şu anda katılım sürecinde öncelik verilmesi gerektiği görüşünde. Michel, bu ülkelerin Ukrayna için yeni adımlara karşı olmadıklarını, ancak Bosna-Hersek gibi Batı Balkan ülkeleri için de ilerleme kaydedileceğine dair güvence istediklerini söyledi.
Şu anda Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın, AB Komisyonu tarafından tavsiye edilen Kiev ile katılım müzakerelerinin başlatılmasını kesin bir şekilde reddettiği biliniyor. Orban bir buçuk hafta önce şöyle demişti: “Ukrayna hiçbir şekilde katılım hedeflerini müzakere edecek durumda değil.” Avusturya ve Slovenya, özellikle Balkan ülkeleriyle AB’ye katılım sürecinde ilerleme sağlanması için baskı yapan ülkeler olarak görülüyor.
Geçtiğimiz birkaç gün içinde çok sayıda AB devlet ve hükümet başkanıyla gayrı resmi görüşmelerde bulunan Michel, şimdi de Kiev ziyareti sırasında Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky ile durum hakkında konuşmak istiyordu. Belçikalı geçenlerde, kendi görüşüne göre Ukrayna’nın gerekli reformları uygulaması, yolsuzlukla mücadele etmesi ve yasal gereklilikleri yerine getirmesi halinde 2030 gibi erken bir tarihte AB’nin bir parçası olabileceğini söyleyerek ortalığı karıştırmıştı. Ona göre, aynı zamanda, örneğin karar alma süreçlerini hızlandırmak için AB’nin iç reformları da yapılmalı.
Ukrayna şu anda katılım müzakerelerinin başlatılmasına ilişkin kararı bekliyor. AB Komisyonu bu adımı prensip olarak iki hafta önce tavsiye etti, ancak AB ülkelerinin hükümetlerinin hâlâ bunu kabul etmesi gerekiyor. AB devlet ve hükümet başkanlarının 14 ve 15 Aralık’ta yapacağı son olağan zirvede bir karar alınması bekleniyor.
Engellerden biri, Ukrayna tarafından henüz tam olarak karşılanmayan reform gereklilikleri olabilir. AB Komisyonu, bunların artık temel karar için değil, yalnızca ilk tur müzakerelerin başlatılması için bir koşul olması gerektiği görüşünde. Henüz tamamlanmayan reformlar yolsuzlukla mücadele, azınlıkların korunması ve oligarkların ülkedeki etkisi ile ilgili. AB Komisyonu bunların önümüzdeki Mart ayına kadar uygulamaya konmasını bekliyor.
Michel, Salı günü Ukrayna’ya yaptığı ziyaretle, AB ile bir yakınlaşma anlaşması imzalanması çağrısında bulunan Euromaidan adlı Batı yanlısı gösterilerin yıldönümünü de kutlamak istedi. Ukrayna’nın başkenti Kiev’de üç ay süren, bazen şiddetli, sürekli protestolar tam on yıl önce başladı ve dönemin Rusya dostu Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in devrilmesine yol açtı.
Bunun sonucunda Rusya, Kırım’ın Karadeniz yarımadasını işgal etti ve kısa bir süre sonra da ilhak etti. Moskova daha sonra Donetsk ve Luhansk bölgelerindeki doğu Ukraynalı ayrılıkçıları yıllarca destekledi ve Şubat 2022’de bugüne kadar devam eden Ukrayna işgalini başlattı.
