AB devlet ve hükümet başkanları, Ukrayna’ya yalnızca uzun vadeli gelecek için belirsiz güvenlik vaatleri vermek istiyor. Şansölye Karl Nehammer (ÖVP), Brüksel’deki AB zirvesinde çok sayıda devlet ve hükümet başkanının “Ukrayna için daha bağlayıcı güvenlik garantileri” taleplerini açıkça reddetti. Perşembe günkü toplantı başlamadan önce “Tarafsız devletler olarak bizim için bunun olamayacağı açıktır” dedi.
Avusturya’nın yanı sıra İrlanda, Malta ve Kıbrıs da endişelerini bildirdi. Zirve bildirisine göre, öncelikle güvenlik taahhütlerinin usulleri netleştirilmelidir. Taahhütlerin, belirli üye devletlerin güvenlik ve savunma politikalarına tam olarak uyması gerektiğini, tarafsız ülkelerle ilgili olarak söyledi. AB dış politika sorumlusu Josep Borrell, bu güvenlik taahhütlerinin Ukrayna’ya yönelik uzun vadeli AB askeri desteğini hedeflediğini söyledi.
Borrell, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Wagner Grubu ayaklanmasıyla zayıfladığını düşünüyor, “ancak zayıf bir Putin daha da büyük bir tehlikedir”.
AB ülkeleri Ukrayna’ya uzun vadeli destek vermeye hazırlanıyor. Almanya Başbakanı Olaf Scholz Ukrayna’ya gelişinde, bağımsızlık ve istikrar mücadelesinde Ukrayna’yı desteklemek için bir stratejiye ihtiyaç olduğunu söyledi. “Uzun zaman alabileceği gerçeğine hazırlıklı olmalıyız.”
Wagner birliklerini çevreleyen son olaylardan sonra Rusya’daki durum, Ukrayna’daki savaştan açıkça ayrılabilir. Scholz, “Hedefimiz Rusya’da hükümet değişikliği değil, bağımsız bir Ukrayna” dedi. Rusya’nın iç olayları söz konusu olduğunda, kişi sadece gözlemci rolündedir ve bunu çok dikkatli bir şekilde algılar. Ancak aynı zamanda, NATO zirvesi öncesinde Genel Sekreter Jens Stoltenberg ile görüşmeler yapabilmenin de önemli olduğunu düşünüyor.
Stoltenberg, NATO üyeliğinin kapılarının açık olduğunu vurguladı. Stoltenberg zirve öncesinde yaptığı açıklamada, “Ukrayna’nın askeri ittifakın bir üyesi olacağı konusunda da hemfikiriz.” Ancak şu anda Ukrayna’nın Avrupa’da bağımsız, egemen bir devlet olarak kalmasını sağlamak için Ukrayna’yı desteklemek önemli ve acil. Bunu başaramazsak NATO üyeliği hakkında konuşamayız bile” dedi.
NATO Genel Sekreteri, Wagner paralı asker grubunun isyanından sonra Rus sisteminde de “çatlaklar” görüyor. Ancak Stoltenberg, Wagner paralı askerlerine tam olarak ne olduğunun henüz net olmadığını söyledi. Nehammer, Kosova’daki NATO liderliğindeki güvenlik gücü KFOR hakkında konuşmak için zirvenin aralarında NATO başkanıyla da bir araya geldi.
Letonya Başbakanı Krisjanis Karins, Ukrayna için en iyi güvenlik garantisinin, ülkenin savaş bittiğinde NATO’ya katılması olacağını söyledi. Buna Vilnius’taki NATO zirvesinde karar verilmelidir. Karins ayrıca Rusya’ya “gri alan olmadığını” göstermek için AB’nin Ukrayna’yı da kapsayacak şekilde genişlemesi yönünde daha fazla adım atılması çağrısında bulundu.
Estonya Başbakanı Kaja Kallas da benzer bir açıklama yaptı. Kallas, Ukrayna’ya atıfta bulunarak, “Güvenliğin tek ve en ucuz garantisi NATO’dur.” Ancak bu bir Avrupa meselesi değil, NATO meselesidir.
Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Rusya’da son zamanlarda yaşanan olaylarla ilgili aşırı endişelerini dile getirirken, Ukrayna’nın kabul çabalarında olumlu sinyalleri hak ettiğini vurguladı. AB zirvesi öncesinde konuşan Nauseda, “Aralık’ın resmi kabul müzakerelerine başlamak için iyi bir zaman olacağını düşünüyorum.”
AB zirvesinde Ukrayna Devlet Başkanı Volodymir Zelenskyy, AB liderlerini önümüzdeki altı ay içinde Ukrayna ile katılım müzakerelerini başlatmaya çağırdı. Cumhurbaşkanlığı Ofisi tarafından Perşembe günü yayınlanan konuşmasına göre Zelenskyy, önümüzdeki altı ayın Avrupa için önemli olacağını söyledi. Temmuz ayından itibaren AB Konsey Başkanlığını yürütecek olan İspanya’nın Başbakanı Pedro Sanchez, Ukrayna ziyaretiyle başlayacak.
Ukrayna Devlet Başkanı Brüksel’de video aracılığıyla bağlandı. Zelenskyy, “Ukrayna’nın AB üyeliği konulu müzakereleri başlatmak için tarihi bir zaman” dedi. “Katılım müzakerelerini başlatmaya hazırız. Avrupa Komisyonu’nun tavsiyelerini uygulamadaki ilerlememiz taahhüt edilmelidir.Ukrayna “katılım müzakerelerini mümkün olan en kısa sürede başlatmaya tamamen hazır olmaya kararlıdır ve biz de bunu yapacağız”.
Ukrayna, 2022’den beri resmi AB üyelik aday statüsüne sahiptir. 27 AB ülkesi kabul konusunda oybirliğiyle karar vermelidir. AB Komisyonu’nun 11 Ekim’de sunmayı planladığı bir ilerleme raporu, trend belirleyici olarak kabul ediliyor. Daha sonra Aralık ayında AB zirvesinde bir karar verilebilir.
