Antik dönemin en mühim sıhhat merkezlerinden olan Bergama’daki Asklepion hem de devrin meşhur hekimlerinin yetiştiği bir tıp okulu ve dünyanın ilk psikiyatri hastanesi olarak da tarihe geçmiş. Radyoaktif özellikleri günümüzde keşfedilmiş şifalı suları yüzyıllardır insanoğlu tarafınca sıhhat amaçlı kullanılmış, bu sular şimdi yeniden ehemmiyet kazanmaya başlamış.
İzmir‘in Bergama ilçesinde yer edinen, dünyanın ilk sıhhat merkezlerinden önde gelen Asklepion asırlar ilkin bünyesindeki seçkin hekimler ve müzik, balçık banyoları, su ve spa terapileri, meditasyon, telkin, organik bitkisel karışımlar, masaj, aromaterapi, hususi rejimler şeklinde günümüzde yeniden popülarite kazanan yöntemlerle hastalara şifa dağıtan bir yerdi.
Antik Dönemin En Mühim Sıhhat Merkezi: Asklepion
Asklepion, İzmir’in Bergama ilçesinde, Pergamon Krallığının en mühim yerleşimlerinden biriydi. Antik çağda sıhhat merkezi olarak kullanılan Asklepion adını Apollon’un oğlu olan ve Sıhhat Tanrısı olarak malum Asklepios’tan alıyor. Asklepios’un mitolojideki hikâyesi şu şekilde:
Apollon Koronis’e âşık olur, sadece Koronis onun bu aşkına ihanet eder ve karnında Apollon’un çocuğunu taşımış olduğu halde Arkadialı Iskhys ile evlenir. Apollon bunu duyunca oldukça öfkelenir ve Koronis ile Iskhys’in yakılarak öldürülmelerini emreder. Koronis’in cesedi yarı yanmışyarı yanmamışken Apollon onu alevlerin arasından çıkarıp karnını yardırır ve halen canlı olan oğlunu alıp, onu yetiştirmesi için bir Kentauros (yarı insan yarı at) olan Khrion’a verir.
Asklepios, hekimliğive hastaları iyi etmenin sırrını kendisini yetiştiren Khrion’dan öğrenir. Böylece, iyi olacaklarından ümit kesilen hastaları bile iyileştirmeye adım atar ve “Hekimlik Tanrısı” olarak mitolojideki yerini alır.
Asklepios adına yaptırılan sıhhat şehirlerinin en ünlüleri Peloponnes’teki Epidavros (Epidauros), Hippokrates’in vazife yapmış olduğu Gökova Körfezi’nin ağzındaki Kos Adası (İstanköy) ve Bergama’daki Asklepion’dur. Tarihçiler tarafınca MÖ 5. yüzyılın ortalarında Asklepion’un kurulduğu belirtiliyor.
Asklepion’a şifa bulmaya gelenler “propylon” avlusuna alınır, muayene edilir, teşhis konur, iyi olacak gibilerse Asklepion’a girmelerine izin verilirdi. İyileşemeyecek ağır hastalar ve doğum yapacaklar asla içeriye alınmazdı.
Tedavi süreci ilkin şifalı sularla temizlenerek adım atar, iyileşme amacıyla tanrıya yakarma edilip adak adandıktan sonrasında uykuya yatılır, görülen rüyanın yorumlanması ve telkin yöntemiyle tedavi uygulanırdı.
Şifalı mukaddes su ve balçık banyoları, yararlı otlardan meydana getirilen ilaçların yanı sıra müzik, düzenlenen törenler ve temsiller de tedavi yöntemlerindendi. Bu tedavi şekilleri ve rüya ile ilgili bilgilerin bir çok, kazılar sonucu ele geçen adak tasları ve yazıtların okunması sonucu öğrenilmiş.
Asklepion 108 metre rakıma haiz korunaklı bir bölgeye kurulmuş. Havasının ve suyunun güzel olmasının yanı sıra bölgenin mukaddes olduğuna inanılırdı. Viran kapıdan başlayıp Asklepion’u Bergama’ya bağlayan yol “mukaddes yol” olarak bilinirdi. Yolun sonundaki anıtsal bir kapı ile Asklepion’a girilir ve “propylon” denilen mukaddes alana ulaşılırdı.
Anıtsal kapıdan girdikten derhal sağda kütüphane binası yer almaktaydı. Mukaddes alan yazın insanları güneşten, kışınsa yağmurdan korumaya yarayan tentelerle (stoa) çevrelenmişti. Şimal stoanın batı ucunda yarım daire şeklinde ve 3500 kişilik ufak bir tiyatro yer almaktaydı. Latrinler, şu demek oluyor ki genel tuvaletlerbatı ve cenup galerilerin birleştiği yerde konumlanmıştı. Mukaddes alanın odağında mukaddes kuyu yer almaktaydı. Kuyu bir pınar suyu ile besleniyordu ve kuyunun suyu içme ve yıkanma amacıyla kullanılıyordu.
Asklepion’da mukaddes olduğuna inanılan kaynak suyu halen akmaktadır. Mukaddes kuyunun derhal güneybatısında uyku odaları bulunuyordu. Yıkanıp beyaz giysiler giyen ve adak adayan hastalar uyku odalarına alınır, kendilerine telkinler verilirdi. Asklepion’da ek olarak 3 tane mabet ve çeşitli tedavilerin uygulanmış olduğu bir yapı da bulunmaktaydı.
Asklepion’un hekimleri hastalarına burada balçık banyosu yaptırır, bitkilerden elde ettikleri ilaçları kullanır, ek olarak onların spor ve müzikle uğraşmalarını sağlardı. Ayrıca rüyalar yorumlanır, telkin yöntemiyle onların iyileşmeleri sağlanır, gerektiğinde ameliyat şeklinde işlemler de yapılırdı.
Antik çağdaki sınırı olan tıp bilgisi göz önüne alınırsa, uygulanan tedavinin genel anlamda oldukça zekice yürütülmüş olduğu ve mesleğin yüzünü ağarttığı anlaşılmaktadır. Üç temel unsur; perhiz, sıcak ve soğuk banyo ile gövde hareketleriydi.
Ek olarak tiyatroda meydana getirilen törenler, müzikle uygulanan telkinler hastaların iyileşmesine katkıda bulunuyordu. Burada sağlığına kavuşanlar ayrılırken, Asklepios Tapınağı’nı ziyaret ederek maddi olanakları doğrultusunda yardım yaparlardı. Ek olarak, iyileşen organlarının ufak birer modelini buraya bırakırlardı. Bu örneklerin pek bir çok Bergama Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
Bergama Asklepion Ören Yeri giriş tutarı ve ziyaret saatleri
🏨 Adres: Zafer Mahallesi Prof. Dr. Frieldhelm Korte Caddesi No:1 Bergama, İzmir
☎️ Telefon: +90 (232) 631 28 84
🕑 Bergama Asklepion Ören Yeri ziyaret saatleri: Bergama Asklepion Ören Yeri yaz süreci (1 Nisan – 1 Ekim) 10.00-19.00; kış süreci (1 Ekim- 1 Nisan) 08.30-17.30. Bergama Asklepion Ören Yeri, haftanın 7 günü ziyarete açık.
💶 Bergama Asklepion Ören Yeri giriş tutarı: Bergama Asklepion Ören Yeri giriş tutarı 45TL. Müze Kart geçerli.
Asklepion, telkin ve inanç yöntemiyle iç içe geçmiş tıbbi, cerrahi ve paramedikal tedavileri ile sürecinin en mühim sıhhat merkezlerinden biri olma ününe kavuşmuş ve bu ünü günümüze kadar ulaşmayı başarmış.
