Antik Çağda yabani ayva anlamına gelen ve Kidonia olarak anılan Ayvalık, Balıkesir’in Ege Bölgesi sınırları içerisinde kalan şirin ilçesi. Yalnızca Cunda Adası‘ndan ibaret olmayan Ayvalık, çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış kültürü, rüzgarlarıyla güçlenen zeytinlikleri, fıstık çamı ormanları, koyları, zengin mutfağı ve tarihi dokularıyla mütevazı olduğu kadar kendine has özelliklerini de korumayı başaran Kuzey Ege’nin Kalbi.
Ayvalık’ı yalnızca yaz aylarında deniz, kum, güneş tatilinden ibaret sanıyorsanız yanlıyorsunuz. Ayvalık, yılın her döneminde muhteşem deneyimlere kapı açan sayısız alternatifle dolu bir merkez. Ayvalık’ta yapılacak şeyler listeme hep birlikte bakalım mı?
✔︎ İçeriklerimi takip etmek için instagram hesabıma da beklerim: @kesfetsek
Ayvalık’ta Yapılacak Şeyler
1. Taksiyarhis Anıt Müzesi’ni gezin
Ayvalık’ın ilk kilisesi olan ve 2012’de restorasyonu tamamlanarak görkemli bir müze haline getirilen Taksiyarhis Kilisesi, Ayvalık merkezdeki kentin ilk mahallesi olan İsmet Paşa Mahallesi’nde yer alıyor. Mübadele sonrasında tütün deposu olarak kullanılan yapı, işlemeli sarımsak taşları, neo-klasik mimari tarzı ve çevresindeki tipik Ayvalık evleriyle bir bütünlük içinde sizi karşılıyor.
Ayvalık’ta görülecek yerler arasında yer alan Saatli Camii’ne de oldukça yakın olan kilisenin altın rengi oymalarla kaplı sütunların desteklediği iç kısım göz alıcı. 1873’te inşa edilen bir kilisenin içerisindeki çan kulesini ise Bergama Müzesi’nde görebilirsiniz.
2. Saatli Cami’yi görün
Ayvalık merkezinde İsmet Paşa Mahallesi’nde yer alan Saatli Camii, Agai İanni Kilisesi adıyla on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında Ortodoks Hristiyan Rumlar tarafından kilise olarak yapılmış, mübadeleyi takip eden yıllarda 1928’den sonra ise camiye dönüştürülmüş tarihi bir yapı.
II. Abdülhamid döneminde, Ayvalık’ın ilk camisi olarak bahçesine yapılan bir minare ile camiye dönüştürülen yapı ismini saatli çan kulesinden alıyor.
3. Perşembe pazarından alışveriş yapın
Ayvalık’a gelenlerin mutlaka görmesi gereken yerlerden biri de 1970’lerden beri kurulan, ünlü Perşembe pazarı. Dört bin metrekare alana yayılmış pazarda yaklaşık 400 esnaf sabahın erken saatlerinden itibaren cıvıl cıvıl tezgâhlarını kuruyor şirin Ayvalık sokaklarında.
Perşembe pazarı Ayvalık merkezinde ana çarşının arkasında denize paralel 3 ve denize dik 8-10 sokağa yayılıyor. Ayvalık ve çevresinden, Cunda ve Midilli Adalarından da pek çok ziyaretçi pazarı ziyaret ediyor. Pazarda tazecik meyve ve sebzeleri, meşhur Ayvalık peynirleri ve yerli zeytinler, el emeği yöresel ürünler ve olmazsa olmaz çeşit çeşit otlar satılıyor.
4. Ayvalık Sokaklarında kaybolun
Ayvalık’ın Arnavut kaldırımlı dar sokaklarında karşılıklı selamlaşan ve Ayvalık yöresine özgü sarımsak taşından inşa edilen tarihi Rum evleri, cumbaları, ferforjeleri, zarif kapıları, alınlıklarında bulunan işlemeleriyle tarihi bir yolculuğa çıkarıyor. Mübadele öncesi bir Rum yerleşimi olan Ayvalık’ta, 4 bin civarında tarihi ev bulunuyor.
1860 tanesi tescillenmiş durumda olan evler günümüzde şirin butik otellere ve sanatçı atölyelerine dönüştürülmüş. Ayvalık’ın bir semtine adını veren, halen Yunanistan’da ve Ayvalık yöresinde kullanılan macaron bitkisinin ismini alan Macaron Konağı da bu tarihi konaklardan biri.
5. Zeytin Müzesi’nde zeytinin yolculuğuna tanık olun
Ülkemizin en kaliteli zeytinyağını üreten Ayvalık’ta Türkiye’nin ilk Zeytinyağı Müzesi 2001’den bu yana on binlerce ziyaretçi ağırlıyor. Küçükkuyu’daki tarihi sabunhane binasının restore edilmesiyle kapılarını açan müzede eski zeytinyağı presleri, zeytin toplama aletleri, taşıma ve saklama kapları, çeşitli folklorik objeler sergileniyor.
Zeytinin dalından sofralara gelinceye kadar izlediği yolu ve zeytinyağının filtre edilmesi, aktarılması ve saklanması gibi üretim aşamalarını da anlatan müze görülmeye değer.
6. Antikacılar Çarşısı’ndaki dükkânları ziyaret edin
Ayvalık’ın en popüler pasajlarından biri de Antikacılar Çarşısı. Bir kapısı Talat Paşa Caddesi’ne diğer kapısı Gümrük Meydanı’na açılan çarşı içinde on iki esnaf dükkânı, 2008’den bu yana eski ve antika eşyalar, mobilyalar, opal lambalar, avizeler, biblolar, kesme likör şişeleri, takılar, rengârenk seramikler, Kozak el işi dokumalar, Victor Hugo’nun 1840 baskısı şiir kitabı, Osmanlıca kitaplar ve daha neler satıyor.
Koleksiyonerler ise yazlıkçılar, yabancı turistler, sanayiciler, ressamlar, yazarlar, eğitimciler… Bir ihtiyacınız olmasa bile zamanda yolculuğa çıkabileceğiniz bir deneyim sunan Antikacılar Çarşısı, Ayvalık’ın olmazsa olmaz mekanlarından biri.
7. Bitpazarında eşyaların öyküsünü dinleyin
İşte Ayvalık sokaklarında kurulan bir başka Pazar, Bitpazarı. 2007’den bu yana her hafta Cumartesi günleri, Cafe Karamel‘in önünde kurulan bitpazarı, Barbaros Caddesi’nin sekizinci ve dokuzuncu sokaklarının kesiştiği noktada bulunuyor.
Ayvalık ve çevresinden gelen satıcıların açtığı neşeli tezgâhlarda, birbirinden ilginç hikâyeleriyle antika eşyalar, iğne oyaları, porselen takımları, Çanakkale seramikleri ziyaretçilerini bekliyor. Pazara uğramışken Cafe Karamel’in enfes limonatasını tatmadan ayrılmayın.
8. Öğle yemeğini esnaf lokantalarında yiyin
Ayvalık’ın bir başka güzelliği de esnaf lokantaları. Burada zeytinyağlılardan tatlılara birbirinden leziz yemekler yapan mekanlar, yalnızca öğle yemeği çıkarıyor, akşama doğru kapanıyor.
Elinizi çabuk tutup Paşa Çorbacı’nın Ayvalık’a özgü yemeklerden kabak çiçeği dolmasını ve yine yöreye has zeytin ağacı küllerinin suyu ile yapılan küllü kalburabastısını tadın.
9. Üzüm koruğu suyunu tadın
Pek çok sindirim rahatsızlığına iyi gelen ve bağışıklık sistemini güçlendiren üzüm koruğu suyu, bir üzüm cenneti olan Ayvalık’ta kaynatılarak yapılıyor. Bu şahane lezzeti tadabileceğiniz yerlerin başında da, İstanbul’da uzun yıllar çalıştıktan sonra Ayvalıklı olan Aydın Bey’in işlettiği Kvcii Coffee House geliyor.
Kendine özgü formülüyle yaptığı koruk suyunu “Angelos” ismi ile sunan Kvcii Coffee House’a gelmişken malt viski ile yatıkları enfes tiramisu tatlısını da mutlaka deneyin.
10. Cennet Tepesi’ne çıkın
Ayvalık’ın sırtlarında yer alan Cennet Tepesi, bir mesire yeri görünümünde. Özellikle gün batımlarında Ayvalık’ın meşhur imbat rüzgârına şahit olmak için tercih edilen Cennet Tepesi, tepeden tüm Ayvalık, Cunda ve Tımarhane Adaları ile körfez bölgesine hâkim bir konumda. Ayvalık ve Cunda’yı kuş bakışı görmek ve günbatımını izlemek için Şeytan Sofrasının rakibi.
11. Ayvalık Adalarında tekne turuna çıkın
22 adadan oluşan Ayvalık Adalarına düzenlenen günlük tekne turlarına çıkın ve koyların, adaların arasında keyifli bir gün geçirin. Bütçenize ve keyfinize göre seçebileceğiniz turlar arasında yat turları, özel tekne turları, dalış turları ve balık turları bulunuyor. Ayvalık rıhtımdan hareket eden klasik bir adalar tekne turu ise, öğle yemeği dâhil 150 ila 200 TL arasında değişen ücretlerle sizi tüm gün adalarla buluşturuyor.
12. Yeniaçarohori’deki sanatçı atölyelerini gezin
Eski adı Yeniçarohori olan ve mübadele öncesinde Rumların, daha sonra da Boşnakların yerleştiği Küçükköy’de, son yıllarda tarihi evlerinin dönüştürüldüğü sanat atölyeleri, resim galerileri, tasarım butikleri, gurme restoranlar, lounge ve caz mekanları ile butik otelleri görün.
Köy meydanına çok yakın olan Zet Cafe’de ayran eşliğinde enfes Boşnak böreği yemeyi unutmayın. Açıldığında Kıraarthane‘yi de ziyaret etmeyi unutmayın.
13. Dünya’nın en iyi fıstık çamlarının yetiştiği Kozak Yaylası’na gidin
Türkiye’nin tek fıstık çamı ağaçlarının yetiştiği Kozak Yaylası’nın bir yanı Bergama, diğer yanı ise Ayvalık’a kadar uzuyor. Ayvalık’a 20 km uzaklıkta bulunan yayla toplam 16 köyü ile, Türkiye’nin ve dünyanın çam fıstığı ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılıyor.
Bu köylerin en büyüğü olan Yukarıbey’deki Çamlık Restauran’a uğrayıp fıstık helvasının tadına bakmayı ihmal etmeyin zira Ayvalık yöresi dışındaki başka bir yerde yeme şansınız yok.
14. Beyaz kumlu mavi bayraklı plajlarda denize girin
Paşa Koyu mevkiinde, Sarımsaklı Plajı’na 3 km, Ayvalık merkeze 4 km mesafede yer alan Murat Reis Ayvalık Otel‘in beyaz kumlu mavi bayrak ödüllü plajında denize girebileceğiniz gibi su sporlarından da yararlanabiliyorsunuz.
Dilerseniz SPA keyfini yaşayın, bedeninizi ve zihninizi yenileyin, dilerseniz terasında yoga, dilerseniz plajında su kayağı ve rüzgâr sörfü yapın. Otelin içinden Melekler Sofrası’na çıkabilir, buradan şahane gün batımı manzarası izleyebilirsiniz.
15. Şeytan Sofrası’nda gün batımını yakalayın
Ayvalık’a gelip de Şeytan Sofrası’na çıkmayanları dövüyorlarmış! Çünkü çıkmazsanız dizlerinizi dövmeniz kuvvetle muhtemel. Bu inanılmaz manzaraya sahip yer, Ayvalık ilçe merkezinin 8 km güneyindeki büyük kayalık tepelerin üzerinde yer alıyor.
Tüm Ayvalık ve Midilli Adalarına karşı güneşin batışını izlemek, birkaç ay yetecek huzur depolamanızı sağlıyor. Popüler tarafı ise, üzerinde şeytanın ayak izinin bulunduğuna inanılan, halkın madeni para atarak dilek dilediği eski bir lav birikintisi.
