Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg (ÖVP) ve Çek mevkidaşı Jan Lipavský, Lipavský’nin Viyana’ya yaptığı ilk ikili ziyarette küresel siyasi meseleler üzerinde anlaşmaya vardıklarını gösterdiler: Salı günü düzenlenen bir basın toplantısında her ikisi de Hamas’ın büyük saldırısının ardından İsrail’in meşru müdafaasına desteklerini ifade ettiler. ve Ukrayna, Moldova ve Batı Balkanlar konusunda AB’nin genişlemesi ve Ukrayna’nın sonraki barış müzakerelerine dahil edilmesi talebi.
Her iki bakan da İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki militan Filistin örgütü Hamas’la mücadele etme eylemlerini eleştirmek istemedi. Hem Schallenberg hem de Lipavský, Hamas’ın terör örgütü olarak kınanması gerektiğini vurguladı. Schallenberg, “Mağdurlarla failleri karıştırmamalıyız” dedi. İsrail’in meşru müdafaası uluslararası hukukla sınırlıdır. Ancak arada “büyük bir fark” var: Schallenberg, “İsrail çok yoğun nüfuslu bir bölgede sivil kurbanlardan kaçınmaya çalışırken, (…) Hamas sivil kurbanlar arıyor” dedi. Her ikisi de Gazze Şeridi’ne insani yardım sağlanması gerektiği konusunda hemfikirdi.
Ekim ayının sonunda her iki ülke de çoğunluk tarafından kabul edilen ve Gazze Şeridi’nde derhal ateşkes çağrısında bulunan BM kararına karşı oy kullandı. Ancak Çek Savunma Bakanı Jana Černochová’nın daha sonra talep ettiği gibi BM’den ayrılmanın gündemde olmadığı anlaşılıyor. APA’dan Lipavsky, “Çek Cumhuriyeti’nin tutumu çok açık” yanıtını verdi: “Elbette hiçbir şey değişmiyor.”
Schallenberg ve Lipavský, Ukrayna savaşında müzakere yapılmasını umuyor. Schallenberg, “Bu gezegendeki hiçbir çatışma savaş alanında çözülmedi” diye vurguladı. Uzun vadede çözüm ancak müzakere masasında bulunabilir, “ama henüz orada değiliz”. Her ikisi de Ukrayna’yı dahil etmeden barışçıl bir çözüme ulaşılmaması gerektiğini söyledi.
Her ikisi de AB genişlemesinin önemini vurguladı. Ukrayna ve Gazze Şeridi’ndeki savaşların yanı sıra Belgrad ile Priştine arasındaki gerginlikler göz önüne alındığında, AB’nin bir “ateş çemberi” ile çevrili olduğunu söyleyen Schallenberg, şunları söyledi: Ateş Çemberi İstikrar.” Bu aynı zamanda “bizim için bir güvenlik sorusu”. Schallenberg ve Lipavský, AB Komisyonu’ndan Doğu’ya (Ukrayna ve Moldova) ve aynı zamanda Batı Balkanlara yönelik AB genişlemesine ilişkin “açık bir sinyal” almayı umuyor. Komisyon, katılım müzakerelerinin başlatılması yönündeki tavsiyesini Çarşamba günü yayınlayacak.
Pek çok konuda anlaşmaya varıldığı göz önüne alındığında Schallenberg, Çek Cumhuriyeti ile Avusturya arasında daha önce yaşanan ikili sorunlara da değindi. Eskiden, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Sudeten Almanlarının sınır dışı edilmesi ve nükleer enerjiye yönelik tutum gibi geçmişe dair farklı görüşlerden “hassas meselelerin üzerinden geçmek” ile ilgiliydi. Schallenberg, “Ve kahretsin, işler değişti” dedi. Bugün Prag’a gittiğinde bu, “aynı jeopolitik yaklaşımı paylaşan, mahalleyi ve ötesini korumak için bir araya gelen arkadaşlar arasında bir ziyaret” olacak. Ekonomik faktöre de değindi: Ona göre Avusturya’nın Çek Cumhuriyeti’ndeki doğrudan yatırımları 17 milyar euro tutarında. Çekler Avusturya’daki dördüncü en büyük turist grubunu oluşturuyor.
Lipavský, Avusturya dağlarını turist olarak da ziyaret etmek istediğini vurguladı. Viyana’ya ilk ikili ziyareti olsa bile, Slavkov Formatı (Avusturya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya), Orta Beşli (Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan ve Slovenya) gibi çeşitli platformlar mevcut. AB Bakanlar Konseyleri çok sayıda değişim fırsatına sahiptir. Visegrad Dörtlüsü (Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan ve Polonya) içinde farklı görüşler olsa da bölgesel değişim önemli. AB düzeyinde müzakerelere girmek için ortak bir tutum oluşturmak söz konusu değil. Lipavský, “Orta Avrupa’da biz de yasadışı göç, yüksek enerji fiyatları ve jeopolitik sorunlar açısından aynı sorunları yaşıyoruz.” dedi. Schallenberg şunları ekledi: “Komşuluk önemlidir.” Çek Cumhuriyeti ile karşılaştırıldığında, Macaristan’ın Moskova’ya karşı daha az eleştirel olduğu düşünülüyor ve sol milliyetçi Robert Fico’nun yeni Slovakya hükümeti Ukrayna’ya askeri yardımı durdurduğunu duyurdu.
Lipavský daha önce Diplomatik Akademi’de Çek güvenlik stratejisini sunmuştu. Genişleme Avrupa’nın güvenliğini sağlamak için çok önemlidir. Salı sabahı Lipavsky, “Ukrayna için AB ve NATO üyeliği önemli bir güvenlik garantisidir” dedi. Ancak şu anda hiçbir ülke AB’ye katılmaya hazır değil. Lipavský aynı zamanda Kiev’in dahil olmadığı bir barış çözümüne karşı da uyarıda bulundu. Rusya’nın Ukrayna’ya savaşını onların sözleri olmadan sona erdirecek bir çözümü dikte etmek, 40 milyon Ukraynalının, ülkesinin 1938’deki Münih Anlaşması’ndan sonra yaptığı gibi “ihanete uğramış” hissetmesine neden olacak. Ve Rusya hâlâ durmuyordu. Rusya’nın “en az on yıllar boyunca (Avrupa, not) kıtası için bir güvenlik tehdidi olacağını” söyledi. “Buna hazırlıklı olmalıyız”
