Mahalli para birimi liradaki sert kıymet kaybı göz önüne alındığında, Türkiye’de enflasyon üç yıldan daha yüksek. İstatistik ofisinin Cuma günü açıklamış olduğu benzer biçimde, mal ve hizmetler Kasım ayında geçen senenin aynı ayına bakılırsa yüzde 21,31 arttı. Ankete katılan ekonomistler, Ekim ayında enflasyon oranının yüzde 20’nin birazcık altına düşmesinden sonrasında yalnızca yüzde 20,7’ye yükselmesini bekliyorlardı.
Bilhassa bakkaliye, restoran ziyaretleri ve otel konaklamaları gözle görülür şekilde daha pahalıdır. Yüksek enflasyon Türklerin gelirlerini ve tasarruflarını azaltıyor, bu da birçok haneyi zor durumda bırakıyor.
Verilerin açıklanmasının peşinden merkez bankası bu hafta ikinci kez mahalli para birimi liraya destek verdi. Döviz kurlarında “sağlıksız fiyatlandırma” için holdinglerinden dolar sattı. Lira başlangıçta müdahaleyi destekledi: Buna karşılık dolar 13.8889 lira ile üstün dereceli seviyeye çıktıktan sonrasında 13.4906 liraya düştü. Aracı kurum Oanda’nın piyasa analisti Craig Erlam, merkez bankası kilit faiz oranlarını yükseltmediği sürece, para biriminde devamlı bir değer düşürme beklenmesi gerektiği mevzusunda uyardı.
Anketler, birçok Türk’ün verilerin güvenilirliğini sorguladığını gösteriyor. Yalnız besin benzer biçimde temel malların tutarları bu yıl yüzde 30 arttığı için enflasyonun oldukca daha yüksek bulunduğunu varsayıyorlar. En büyük karşıcılık partisi CHP’nin genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, istatistik enstitüsünün genel merkezinin önünde “Rakamlar güvenilir değil” dedi. Orada mevzuyu gündeme getirmek istedi, sadece girişi reddedildi. Kılıçdaroğlu, “Tüm hemşehrilerime sesleniyorum: Markete giderseniz, gazınızı açarsanız, kaloriferinizi açarsanız, enflasyon hakkaten denildiği benzer biçimde mi?” dedi.
Ekonomistler, bayrak direğinin sonunun hala oldukca uzakta bulunduğunu düşünüyor. Gelecek yıl resmi enflasyon oranları yüzde 30’lara kadar çıkabilir. Bu, büyük seviyede, ilaç, petrol ve öteki hammaddeler benzer biçimde ithalatların yurtdışından daha pahalıya satın alınması gerektiğinden, kuvvetli döviz devalüasyonuna bağlanıyor. Bunun kanıtı ithalat fiyatlarının gelişmesidir: Bunlar neredeyse yüzde 55 arttı.
Türk lirası bu yıl değerinin ortalama yüzde 47’sini yitirdi ve bu hafta ABD doları karşısında 14,0 ile üstün dereceli bir düşüş kaydetti. Uzmanlara bakılırsa bu hem de merkez bankasının kilit faiz oranını mevcut yüzde 15’e indirmesinden de kaynaklanıyor. Bu da lirayı yatırımcılar için daha azca çekici hale getiriyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu hafta tartışmalı rotayı “Faiz zengini daha varlıklı, fakiri daha yoksul icra eden bir kötülüktür” dedi.
Merkez bankası yatırımcılar nezdinde itibarını hızla yitirdi. Devamlı olarak daha düşük faiz oranları için kamuoyunda kampanya yürüten Erdoğan, iki buçuk yıl içinde üç merkez bankası başkanını yıprattı ve bu da para otoritelerinin bağımsızlığını büyük seviyede sorguluyor. Bu hafta, Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın yerine ortalama bir senelik vazife süresinin peşinden önceki yardımcısı Nureddin Nebati’yi de getirdi. Bu tartışmalı faiz oranını savundu.
