Perşembe günü sunduğu 2023 yıllık raporunda Mali Konsey, “iddialı, sürdürülebilir bütçe ve borç yoluna” “hızlı dönüş” çağrısında bulunuyor. Mevcut yüksek bütçe açıkları ekonomik koşullar nedeniyle haklı gösterilemez ve öncelikle “hükümet harcamalarındaki daha fazla önemli artıştan” kaynaklanacaktır. Konsey, 2024 süper seçim yılı için şimdiden seçim şekeri dağıtımına karşı uyarıda bulunuyor.
Mali Konsey, “2022-2027 Kamu Maliyesi Raporu”na göre, 2023 yılı için gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 2,5'i oranında bir açık bekliyor; bu rakamın 2027 yılında sadece yüzde 1,9'a düşmesi bekleniyor. Tahminlere göre, krizle ilgili tedbirlerin getirdiği bütçe yükü azalsa da hala yüksek. Milli savunma, iklimin korunması, bakım ve sağlık alanlarında yapılacak ek harcamalarla 2027 yılına kadar bütçe dengesinde daha büyük bir iyileşmenin önüne geçilecek. Buna ek olarak, soğuk ilerlemenin kaldırılması ve eko-sosyal vergi reformu (sınırlandırılmış reel GSYİH büyümesiyle birlikte) nedeniyle gelir dinamikleri azalıyor.
Mali Konsey'e göre 2020'de GSYİH'nın yüzde 8,0'ı seviyesinde olan bütçe açığı, 2021'de GSYİH'nın yüzde 5,8'ine, 2022'de ise yüzde 3,5'e düştü. Ancak 2023'ten 2027'ye kadar olan beş yılda konsey yalnızca yüzde -2,5'ten -1,9'a yavaş bir iyileşme görüyor. Karşılaştırma için: Kriz öncesi 2019 yılında GSYİH'nın yüzde 0,6'sı kadar pozitif bir bütçe dengesi vardı.
Tahmine göre, ulusal borç oranı, yüksek nominal GSYİH büyümesine rağmen 2027 yılına kadar sadece hafif bir düşüşle GSYH'nin yüzde 73,6'sına düşecek ve 2019 kriz öncesi seviyesinin (yüzde 70,6) oldukça üzerinde kalacak. Mali Konsey, 2023 yılı için kamu borcunun GSYİH'nın yüzde 76,4'ü olmasını bekliyor.
Mali Konsey Başkanı Christoph Badelt ve Mali Konsey ofisi başkanı Bernhard Grossmann tarafından sunulan raporda, “çoklu krizler ve büyük belirsizlikler”, yaşlanan nüfus ve mali konseyin başarısızlığı nedeniyle ortaya çıkan maliyetlerin olduğu dönemlerde bütçe serbestliğinin özellikle önemli olduğu belirtiliyor. İklim hedeflerine ulaşmak veya iklim değişikliğinin sonuçları, gelecekteki zorluklara ve krizlere hazırlıklı olmak ve geleceğe gerekli yatırımları yapabilmek için önemlidir. Badelt şöyle bir örnek verdi: “Uzun vadede sadece iklim değişikliğini düşük tutmak için yatırımlara ihtiyacımız olmayacak, aynı zamanda iklim değişikliğinin sonuçlarını ortadan kaldıracak önlemler almak zorunda kalacağız.”
Gelecekteki krizlere karşı harekete geçebilmek için yüksek bütçe açıklarının ve ulusal borç oranının sürdürülebilir bir şekilde azaltılması gerekiyor. Şu anda Avusturya, Maliye Bakanlığı'na göre yüzde 2,7 oranındaki bütçe açığından “ekonomik kriz olmadan, hafif bir büyümeyle bile” kurtulamıyor. Badelt, “Daha iyimser bir bütçe yolu gören bizler bile 2027'de neredeyse yüzde ikilik açıkla kalacağız” dedi.
Bu, “ekonomi politikası açısından haklı gösterilemeyecek” bir maliye politikasıdır, ancak ek harcamalara ve soğuk ilerlemenin kaldırılması gibi önceden kararlaştırılmış yeniliklerin birleşimine dayanmaktadır. Badelt, “Gelir ve gider eşleşmiyor” dedi ve maliye politikası “sürdürülebilir değil ve krizlere karşı dayanıklı değil” dedi. Cumhurbaşkanı, Maliye Bakanlığı'nın mevcut tahminine göre (2025 civarı) Avusturya'nın başka bir krize yüzde 2,8, Mali Konseyi hesaplamasına göre ise yüzde 2,3 açıkla başlayacağını söyledi. Badelt, 2019 verilerine (yüzde +0,6) atıfta bulunarak, “Covid krizine dengeli bir bütçeyle başladık” dedi.
Mali Konsey ayrıca 2024 süper seçim yılında (yaz başında yapılacak AB seçimlerinin yanı sıra Ulusal Konsey seçimleri ve sonbaharda yapılacak iki eyalet seçimiyle birlikte) seçimleri tatlandırıcılar konusunda da uyardı: Sonbaharda yapılacak Ulusal Konsey seçimleri öncesinde 2024'ten itibaren ek harcama paketlerinden kaçınılmasına ve gerekirse karşı finansman sağlanmasına özen gösterilmelidir. Grossmann ayrıca hükümetin bu hafta açıkladığı yeni önlemlerin (elektrik tavanının uzatılması gibi) henüz tahminlerde yer almadığına dikkat çekti. Badelt, “Seçim öncesi bir yılda olduğumuzu unutmamak lazım” dedi.
Konsey ayrıca, beklenen yüksek ek finansman gereksinimlerinin (planlanan yüksek açıklara rağmen) federal hükümetin bütçe planlarında henüz yeterince dikkate alınmadığına inanıyor. Buna özellikle demografik gelişmeler ve gerekli yeşil ve dijital değişim neden oluyor. Genel bir konseptin parçası olarak gerekli bütçe kapsamının oluşturulması tam da bu nedenle önemlidir.
Konsey, bunu başarmanın bir yolu olarak, özellikle sağlık, bakım, emeklilik, eğitim ve işgücü piyasası alanlarında yapısal reformlar önermektedir. Bu aynı zamanda harcama dinamiklerini de yavaşlatacaktır.
Konsey aynı zamanda hükümetin uygun mali kurallar yoluyla Avrupa düzeyinde mali disiplini savunması ihtiyacını da görüyor. Avusturya'nın iç bütçe planlaması bağlamında da buna bir örnek oluşturması gerekiyor. Mali Konsey, Maastricht açığının tüm tahmin dönemi boyunca GSYİH'nın yüzde üçü olan üst sınırın hemen altında kalacağına dikkat çekti. Ayrıca borç oranının 2026'dan itibaren yavaş yavaş azalması, İstikrar ve Büyüme Paktı'nın şu anda geçerli olan gereklilikleriyle örtüşmüyor.
Mali Konsey, mali eşitleme çerçevesindeki hedef anlaşmaların bağlayıcı hale getirilmemesini de eleştiriyor. “Dolayısıyla hataların hiçbir sonucu yoktur.” Mali eşitlemede hedef yöneliminin güçlendirilmesi “şeffaf, kamuya açık izlemeyi” gerektirecektir.
Raporun ışığında NEOS hükümeti sert bir şekilde eleştirdi: “ÖVP ve Yeşiller Avusturya'yı borç batağının ortasına sürükledi. NEOS ekonomi sözcüsü Gerald Loacker, APA'ya yaptığı yazılı açıklamada, “Kendilerini ve ülkeyi zahmetli bir şekilde buradan tekrar çıkarmak gelecek nesillerin kaderidir” dedi. “Devlet gençlerin servetini kahvaltı niyetine yiyor. Çalışanların üzerindeki yükü hafifletmek ve eğitim ve araştırma gibi geleceğin alanlarına yatırım yapmak için bütçe kapsamı yaratmak amacıyla, örneğin emeklilik sisteminde artık önemli yapısal reformları ele almalıyız.”
